Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi

17 Haziran 2021

I-) GİRİŞ

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin yatırımlara konu edilmesi uluslararası anlamda büyük bir sorun teşkil etmekte olup, uluslararası alanda Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi amacı ile ilgili olarak Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force-FATF) oluşturulmuştur. Ülkemiz de FATF üyesi olup, yasal düzenlemelerin yapılması hususunda yükümlülük sahibidir.

Ülkemizde uluslararası düzenlemelere uyumun sağlanması, bu kapsamda yasal düzenlemelerin yapılması ve faaliyetlerin gerçekleştirilmesi T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (Bakanlık)’na bağlı olarak kurulan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) tarafından yapılmaktadır.

Konu ile ilgili olarak; 18/10/2006 tarihli 26323 sayılı Resmî Gazete’de “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun (Kanun)” ve 09/01/2008 tarihli 26751 sayılı Resmî Gazete’de Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) yayımlanarak yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

II-) TANIMLAR

Kanun’un tanımlara ilişkin 2. Maddesi uyarınca;

Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
Bakan: Hazine ve Maliye Bakanını,
Başkanlık: Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığını,
Koordinasyon Kurulu: Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulunu,
Yükümlü: Bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer finansal hizmetler ile posta ve taşımacılık, talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler; döviz, taşınmaz, değerli taş ve maden, mücevher, nakil vasıtası, iş makinesi, tarihi eser, sanat eseri ve antika ticareti ile iştigal edenler veya bu faaliyetlere aracılık edenler ile noterler, spor kulüpleri, savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 19/03/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. Maddesinin birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kapsamında ifa edilen mesleki çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere, taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması, birleştirilmesi ile bunların idaresi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul kıymet ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar ve Cumhurbaşkanınca belirlenen diğer alanlarda faaliyet gösterenleri,
Denetim elemanı: Vergi Müfettişleri, Başkanlıkta istihdam edilen Hazine ve Maliye Uzmanları, Gümrük ve Ticaret Müfettişleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Sigorta Denetleme Uzman ve Aktüerleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Denetçileri ve Uzmanlarını,
Suç geliri: Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini,
Aklama suçu: 26/09/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK)’nun 282. Maddesinde düzenlenen suçu,
Finansal grup: Merkezi Türkiye’de ya da yurt dışında bulunan bir ana kuruluşa bağlı veya bu kuruluşun kontrolünde bulunan, Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekil ve benzeri bağlı birimlerinden oluşan grubu

İfade etmektedir.

III-) MÜŞTERİNİN TANINMASI

Müşterinin tanınması yükümlülüğü Kanun’un 3. Maddesinde düzenlenmiştir. Madde uyarınca;

Yükümlüler, müşterinin tanınmasına ilişkin esaslar kapsamında; kendileri nezdinde yapılan veya aracılık ettikleri işlemlerde işlem yapılmadan önce, işlem yapanlar ile nam veya hesaplarına işlem yapılanların kimliklerini tespit etmek ve gerekli diğer tedbirleri almak zorundadırlar.
Kimlik tespitine esas belge nevilerini belirlemeye Bakanlık yetkili olup, kimlik tespitini gerektiren işlem türleri, bunların parasal sınırları ile müşterinin tanınmasına ilişkin ve konuyla ilgili diğer usûl ve esaslar Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) ile belirlenmektedir.

IV-) MÜŞTERİLERİN TANINMASINA İLİŞKİN ESASLAR

Müşterilerin tanınmasına ilişkin esaslar Yönetmelik’in 5 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Kanun’un 5. Maddesi uyarınca yükümlüler;

Sürekli iş ilişkisi tesisinde tutar gözetmeksizin,
İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı 000 TL veya üzerinde olduğunda,
Elektronik transferlerde işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı 500 TL veya üzerinde olduğunda,
Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin,
Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe olduğunda tutar gözetmeksizin

kimlik bilgilerini almak ve bu bilgilerin doğruluğunu teyit etmek suretiyle müşterilerinin ve müşterileri adına veya hesabına hareket edenlerin kimliğini tespit etmek ve işlemin gerçek faydalanmışının ortaya çıkarılması için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

Gerçek Kişilerde Kimlik Tespiti:

Yönetmelik’in 6. Maddesi uyarınca gerçek kişilerin kimlik tespitinde ilgilinin;

Adı ve soyadı,
Doğum yeri ve tarihi,
Uyruğu,
Kimlik belgesinin türü ve numarası,
Adresi ve imza örneği,
İş ve mesleğine ilişkin bilgiler,
Varsa telefon numarası, faks numarası, elektronik posta adresi,
Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak anne, baba adı ve C. kimlik numarası

alınmaktadır.

İlgilinin adı, soyadı, doğum tarihi, T.C. kimlik numarası, uyruğu ve kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgilerin doğruluğu;

Türk uyruklular için C. nüfus cüzdanı, T.C. sürücü belgesi veya pasaport ile üzerinde T.C. kimlik numarası bulunan ve özel kanunlarında resmi kimlik hükmünde olduğu açıkça belirtilen kimlik belgeleri,
Türk uyruklu olmayanlar için pasaport, ikamet belgesi veya Bakanlıkça uygun görülen kimlik belgesi

üzerinden teyit edilmektedir.

Sürekli iş ilişkisi tesisinde beyan edilen adresin doğruluğu;

Yerleşim yeri belgesi,
İlgili adına düzenlenmiş elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren bir hizmete ilişkin olan ve işlem tarihinden önceki 3 ay içinde düzenlenmiş fatura,
Herhangi bir kamu kurumu tarafından verilen belge veya Başkanlıkça uygun görülen diğer belge ve yöntemler ile

teyit edilmektedir.

Gerçek Kişilerde Uzaktan Kimlik Tespiti:

Yönetmelik’in 6/A maddesi uyarınca;

Yükümlünün asli faaliyet alanı ile ilgili mevzuatta müşteri ile yüz yüze gelinmeksizin kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek yöntemlerle sözleşme kurulmasına cevaz verilmiş olması halinde, gerçek kişilerle sürekli iş ilişkisi tesisinde müşteri kimliğinin doğrulanması amacıyla uzaktan kimlik tespiti yöntemleri kullanılabilmektedir.
Bakanlık, uzaktan kimlik tespitinde uygulanacak yöntemler ve müşterinin tanınması kapsamındaki diğer tedbirler ile uzaktan kimlik tespiti yapılabilecek diğer işlem türlerini yükümlüler itibarıyla belirlemeye yetkilidir.

Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti:

Yönetmelik’in 7. Maddesi uyarınca ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerin kimlik tespitinde;

Tüzel kişinin unvanı,
Ticaret sicil numarası,
Vergi kimlik numarası,
Faaliyet konusu,
Açık adresi,
Telefon numarası,
Varsa faks numarası ve elektronik posta adresi,
Tüzel kişiliği temsile yetkili kişinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, uyruğu, kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgiler ve imza örneği,
Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak anne, baba adı ve C. kimlik numarası

alınmaktadır.

Tüzel kişiliğin unvanı, ticaret sicil numarası, faaliyet konusu ve adresinin teyidi ticaret siciline tescile dair belgeler; vergi kimlik numarasının teyidi ise Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ilgili birimi tarafından düzenlenen belgeler üzerinden yapılmaktadır.
Tüzel kişiyi temsile yetkili kişilerin kimlik bilgilerinin doğruluğu, gerçek kişilerin kimlik tespitinde aranan kimlik belgeleri; temsil yetkileri ise tescile dair belgeler üzerinden teyit edilmektedir.
Yetkililerce istenildiğinde sunulmak üzere, teyide esas belgelerin asıllarının veya noterce onaylanmış suretlerinin ibrazı sonrası okunabilir fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınmakta yahut kimliğe ilişkin bilgiler kaydedilmektedir.
Finansal kuruluşlar sürekli iş ilişkisi tesisinde, ilgili ticaret sicil memurluğu kayıtlarına başvurmak veya Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin veri tabanından sorgulama yapmak suretiyle kendilerine sunulan tescil belgelerinde yer alan bilgilerin güncelliğini ve doğruluğunu teyit etmektelerdir.
Mevcut bir sürekli iş ilişkisi kapsamında, tüzel kişiyi temsile yetkili kişinin yazılı talimatıyla tüzel kişi adına işlem talep edilmesi durumunda; talimatın şirket yetkilisine ait olduğundan emin olmak kaydıyla, şirketi temsile yetkili kişinin kimlik bilgilerinin doğruluğu, kimlik belgelerinde yer alan bilgileri içeren noter onaylı imza sirküleri üzerinden teyit edilebilmektedir.

Dernek ve Vakıflarda Kimlik Tespiti

Yönetmelik’in 8. Maddesi uyarınca derneklerin kimlik tespitinde derneğin;

Adı,
Amacı,
Kütük numarası,
Vergi kimlik numarası,
Açık adresi,
Telefon numarası,
Varsa faks numarası ve elektronik posta adresine ilişkin bilgiler,
Derneği temsile yetkili kişinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, uyruğu, kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgiler ve imza örneği,
Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak anne, baba adı ve C. kimlik numarası

alınmaktadır.

Derneğin adı, amacı, kütük numarası ve adres bilgileri, dernek tüzüğü ile dernek kütüğündeki kayda ilişkin belgeler, vergi kimlik numarası Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ilgili birimi tarafından düzenlenen belgeler; derneği temsile yetkili kişilerin kimlik bilgilerinin doğruluğu, gerçek kişilerin kimlik tespitinde aranan kimlik belgeleri; temsil yetkisi ise temsile yetkili olunduğuna dair belgeler üzerinden teyit edilmektedir.

Aynı maddenin vakıfların kimlik tespitine ilişkin 2. Fıkrası uyarınca vakıfların kimlik tespitinde vakfın;

Adı,
Amacı,
Merkezi sicil kayıt numarası,
Vergi kimlik numarası,
Açık adresi,
Telefon numarası,
Varsa faks numarası ve elektronik posta adresine ilişkin bilgiler
Temsile yetkili kişinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, uyruğu, kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgiler ve imza örneği ile
Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak anne, baba adı ve C. kimlik numarası

alınmaktadır.

Vakfın adı, amacı, merkezi sicil kayıt numarası ve adres bilgileri, vakıf senedi ile Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde tutulan sicile ilişkin belgeler, vergi kimlik numarası Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ilgili birimi tarafından düzenlenen belgeler; vakfı temsile yetkili kişilerin kimlik bilgilerinin doğruluğu, gerçek kişilerin kimlik tespitinde aranan kimlik belgeleri; temsil yetkisi ise temsile yetkili olunduğuna dair belgeler üzerinden teyit edilmektedir.
Yetkililerce istenildiğinde sunulmak üzere teyide esas belgelerin asıllarının veya noterce onaylanmış suretlerinin ibrazı sonrası okunabilir fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınır yahut kimliğe ilişkin bilgiler kaydedilmektedir.
Yabancı dernek ve vakıfların Türkiye’deki şube ve temsilciliklerinin kimlik tespiti, İçişleri Bakanlığı’ndaki kayda ilişkin belgeler esas alınmak suretiyle yapılmaktadır.

Yurt Dışında Yerleşik Tüzel Kişilerde ve Yurt Dışında Kurulmuş Güven Sözleşmelerinde Kimlik Tespiti

Yönetmelik’in 11. Maddesi uyarınca yurt dışında yerleşik tüzel kişilerin kimlik tespiti;

Türkiye’de yerleşik tüzel kişiler için aranan belgelere ilgili ülkede tekabül eden belgelerin Türkiye Cumhuriyeti konsoloslukları tarafından onaylanan veya Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi çerçevesinde bu Sözleşmeye taraf ülke makamı tarafından tasdik şerhi düşülen örnekleri üzerinden yapılmaktadır.
Risk temelli yaklaşım çerçevesinde, kimlik bilgileri gerektiğinde bu belgelerin noter onaylı Türkçe tercümeleri üzerinden teyit edilmektedir.

Yurt dışında kurulmuş güven sözleşmesi kapsamında kimlik tespiti;

Güven sözleşmesinin Türkiye Cumhuriyeti konsoloslukları tarafından onaylanan veya “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi” (Sözleşme) çerçevesinde bu Sözleşme’ye taraf ülke makamı tarafından tasdik şerhi düşülen yazılı örnekleri üzerinden yapılmaktadır.
Risk temelli yaklaşım çerçevesinde, kimlik bilgileri gerektiğinde bu belgelerin noter onaylı Türkçe tercümeleri üzerinden ve ayrıca gerçek ve ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerce kimlik tespitine göre teyit edilmektedir.
Gerçek faydalanıcının belirlenmesi kapsamında; sözleşme kurucusu, lehtar ya da lehtar grupları ile varsa sözleşme kapsamında denetçi olarak belirlenen kişilerin kimlik bilgileri alınmakta ve bu bilgilerin teyidi için makul tedbirler uygulanmaktadır.

Güven sözleşmesinden; bir malvarlığının belirli bir lehtar ya da lehtar grubunun yararlanması için, malvarlığının maliki olan sözleşme kurucusu tarafından, söz konusu malvarlığının yönetimi, kullanımı ya da sözleşmede belirtilen diğer tasarruflarda bulunulması amacıyla sözleşmeyi icra eden bir mütevellinin kontrolüne bırakılmasını hüküm altına alan hukuki ilişki anlaşılmaktadır.

Tüzel Kişiliği Olmayan Teşekküllerde Kimlik Tespiti

Yönetmelik’in 12. Maddesi uyarınca apartman, site veya iş hanı yönetimi gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküller adına yapılan işlemlerde;

Teşekkülün adı,
Açık adresi,
Varsa telefon numarası, faks numarası ve elektronik posta adresi,
Teşekkülü temsile yetkili kişinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, uyruğu, kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgiler ve imza örneği
Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak anne, baba adı ve C. kimlik numarası

alınmaktadır.

Teşekkül adına hareket eden kişinin kimlik bilgilerinin doğruluğu, gerçek kişilerin kimlik tespitinde aranan kimlik belgeleri; teşekküle ait bilgiler ile teşekkül adına hareket eden kişinin yetki durumu ise noter onaylı karar defteri üzerinden teyit edilmektedir.

Tüzel kişiliği olmayan iş ortaklıkları gibi teşekküllerin kimlik tespitinde;

Ortaklığın adı,
Amacı,
Faaliyet konusu,
Vergi kimlik numarası,
Açık adresi, telefon numarası, varsa faks numarası ve elektronik posta adresine ilişkin bilgiler,
Ortaklığı temsile yetkili kişinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, uyruğu, kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgiler ve imza örneği
Türk vatandaşları için bu bilgilere ilave olarak anne, baba adı ve C. kimlik numarası

alınmaktadır.

Ortaklığın adı, amacı, faaliyet konusu ve adresine ilişkin bilgilerin doğruluğu noter onaylı ortaklık sözleşmesi; vergi kimlik numarası Gelir İdaresi Başkanlığı’nın ilgili birimi tarafından düzenlenen belgeler; ortaklık adına işlem talep eden kişilerin kimliği gerçek kişilerin kimlik tespitinde aranan kimlik belgeleri; yetki durumları ise temsile yetkili olunduğuna dair belgeler üzerinden teyit edilmektedir.

Başkası Adına Hareket Edenlerde Kimlik Tespiti

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi ile ilgili Yönetmelik’in 14. Maddesi uyarınca tüzel kişiler veya tüzel kişiliği olmayan teşekküller adına bunları temsile yetkili kimselerin yetkilendirdiği kişilerce işlem talep edilmesi durumunda;

Tüzel kişiler veya tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin kimlik tespiti, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerde ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde kimlik tespitine göre yapılmaktadır.
Tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülü temsile yetkili kimseler ile bunların yetkilendirdiği kişinin kimlik tespiti, gerçek kişilerde kimlik tespitine göre yapılmaktadır.
Temsile yetkili kişinin kimlik tespitinin gerçek kişilerde kimlik tespitine göre tespit edilememesi halinde tespit, kimlik belgelerinde yer alan bilgileri içermek ve noter onaylı olmak kaydıyla vekâletname veya imza sirküleri üzerinden yapılabilmektedir.

Temsile yetkili olanlarca yetkilendirilen kişilerin yetki durumu noter onaylı vekâletname veya temsile yetkili olanlar tarafından verilmiş yazılı talimat üzerinden yapılmaktadır. Temsile yetkili kimselerin yazılı talimat üzerindeki imzaları bunlara ait noter onaylı imza sirküleri üzerindeki imzalar ile teyit edilmektedir

İşlemlerin gerçek kişi müşteri adına başka bir kişi tarafından yapılması durumunda müşteri adına hareket eden kişinin kimlik tespiti gerçek kişilerde kimlik tespiti uyarınca yapılmaktadır.
Müşteri adına hareket eden kimsenin yetki durumu noter onaylı vekâletname üzerinden teyit edilmektedir.
Adına hareket edilen müşterinin kimliğinin gerçek kişilerde kimlik tespitine göre tespit edilememesi halinde tespit, noter onaylı vekâletname üzerinden yapılmaktadır.
Adına hareket edilen müşterinin daha önce yapılan işlemler nedeniyle kimlik tespitinin yapılmış olması durumunda talep edilen işlem, yazılı talimat üzerinde yer alan müşteri imzasının yükümlü nezdindeki imza ile teyit edilmesi kaydıyla, adına hareket edilen müşterinin yazılı talimatı ile yapılabilmektedir.

Müteakip İşlemlerde Kimlik Tespiti

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi ile ilgili Yönetmelik’in 16. Maddesi uyarınca;

Daha önce usulüne uygun olarak kimliği tespit edilenlerin sürekli iş ilişkisi kapsamındaki yüz yüze yapılan ve kimlik tespitini gerektiren müteakip işlemlerinde, kimliğe ilişkin bilgiler alınarak bu bilgiler yükümlüde bulunan bilgilerle karşılaştırılmaktadır.
Karşılaştırma sonrasında ilgili evraka işlemi yaptıran gerçek kişinin ad ve soyadı yazılmakta ve imza örneği alınmaktadır.
Alınan bilgilerin doğruluğundan şüpheye düşülmesi halinde bu bilgiler, teyide esas kimlik belgelerinin veya bunların noterce onaylanmış suretlerinin ibrazı sonrası bu belgelerde yer alan bilgilerin yükümlüde bulunan bilgilerle karşılaştırılması suretiyle doğrulanmaktadır.

Yüz yüze olmayan işlemler yapılmasını mümkün kılan sistemleri kullanarak gerçekleştirilen ve kimlik tespitini gerektiren müteakip işlemlerde ise müşteri kimliğinin doğrulanmasına ve kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerin güncel tutulmasına yönelik gerekli tedbirler alınmaktadır.

Başkası Hesabına Hareket Edenlerde Kimlik Tespiti

Yönetmelik’in 17. Maddesi uyarınca yükümlüler bir başkası hesabına hareket edilip edilmediğini tespit etmek için gerekli tedbirleri almaktadır.
Kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden kimselere sorumluluklarını hatırlatmak amacıyla yükümlüler, gerekli duyuruları hizmet verdikleri tüm işyerlerine müşterilerin rahatça görebileceği şekilde asmaktadırlar.
Kişinin başkası hesabına hareket etmediğini beyan etmesine rağmen kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket ettiğinden şüphelenilmesi halinde gerçek faydalanıcının tanınmasına yönelik tedbirler uygulanmaktadır.

Gerçek Faydalanıcının Tanınması

Yönetmelik’in 17. Maddesi uyarınca yükümlüler tarafından işlemin gerçek faydalanıcısının ortaya çıkarılması için gerekli tedbirler alınmaktadır.
Yükümlüler, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerle sürekli iş ilişkisi tesisinde; gerçek faydalanıcının tespitine yönelik olarak tüzel kişiliğin %25’ini aşan hisseye sahip gerçek kişi ortaklarının kimliğini gerçek kişilerin kimlik tespitine göre tespit ederler.
Tüzel kişiliğin %25’ini aşan hisseye sahip gerçek kişi ortağının gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi veya bu oranda hisseye sahip gerçek kişi ortak bulunmaması durumunda, tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişilerin ortaya çıkarılması için gerekli tedbirler alınmakta ve tespit edilen gerçek kişi ya da kişiler gerçek faydalanıcı kabul edilmektedir.
Gerçek faydalanıcının tespit edilemediği durumlarda, ticaret sicilinde kayıtlı en üst düzey icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler üst düzey yönetici sıfatıyla gerçek faydalanıcı kabul edilmektedirler.
Yükümlüler, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerle sürekli iş ilişkisi tesisinde ayrıca tüzel kişiliğin %25’ini aşan hisseye sahip tüzel kişi ortaklarının kimliğini tüzel kişilerin kimlik tespitine göre tespit ederler. Yurt dışında mukim tüzel kişi ortakların bu kapsamda alınması gereken kimlik bilgilerinin teyidi ise, ilgili ülkede Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği muadili kuruluşların ya da verilerin resmi olarak tutulduğu diğer kuruluşların açık kaynakları üzerinden yapılabilmektedir.

Özel Dikkat Gerektiren İşlemler

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi ile ilgili Yönetmelik’in 18. Maddesi uyarunca yükümlüler;

Karmaşık ve olağandışı büyüklükteki işlemler ile görünürde makul hukuki ve ekonomik amacı bulunmayan işlemlere özel dikkat göstermek,
Talep edilen işlemin amacı hakkında yeterli bilgi edinmek için gerekli tedbirleri almak,
Bu kapsamda elde edilen bilgi, belge ve kayıtları istenildiğinde yetkililere sunmak üzere muhafaza etmek

zorundadırlar.

Müşteri Durumunun ve İşlemlerin İzlenmesi

Yönetmelik’in 19. Maddesi uyarınca yükümlüler;

Müşterileri tarafından gerçekleştirilen işlemlerin müşterilerinin mesleği, ticari faaliyetleri, iş geçmişi, mali durumu, risk profili ve fon kaynaklarına dair bilgiler ile uyumlu olup olmadığını sürekli iş ilişkisi kapsamında devamlı olarak izlemek
Müşterileri hakkındaki bilgi, belge ve kayıtları güncel tutmak

zorundadırlar.

Ayrıca bu müşterilerin kimlik tespitine ilişkin alınan telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresine ilişkin bilgilerinin doğruluğu, risk temelli yaklaşım çerçevesinde gerektiğinde bu araçları kullanarak ilgiliyle irtibat kurulmak suretiyle teyit edilmektedir.

Teknolojik Risklere Karşı Tedbir Alınması

Yönetmelik’in 20. Maddesi uyarınca;

Finansal kuruluşlar ile finansal olmayan belirli iş ve meslekler, yeni ve gelişen teknolojilerin kullanımının, yeni dağıtım kanalları dâhil olmak üzere mevcut ve yeni ürün ile yeni iş uygulamalarının getirdiği imkânların aklama ve terörün finansmanı amacıyla kullanılması riskine karşı özel dikkat göstermek ve bunu önlemeye yönelik uygun tedbirleri almak zorundadırlar.
Finansal kuruluşlar ile finansal olmayan belirli iş ve meslekler yüz yüze olmayan işlemler yapılmasını mümkün kılan yöntem veya sistemleri kullanarak gerçekleştirilen sürekli iş ilişkisi tesisi, hesaba para yatırma, hesaptan para çekme ve elektronik transfer gibi işlemlere özel dikkat göstermek; müşterinin mali profiline ve faaliyetlerine uygun olmayan veya faaliyetleriyle ilgisi bulunmayan işlemleri yakından izlemek, tutar ve işlem sayısı limiti belirlemek de dâhil uygun ve etkili tedbirleri almak zorundadırlar.

İşlemin Reddi ve İş İlişkisinin Sona Erdirilmesi

Yönetmelik’in 22. Maddesi uyarınca yükümlüler;

Kimlik tespiti yapamadıkları veya iş ilişkisinin amacı hakkında yeterli bilgi edinemedikleri durumlarda; iş ilişkisi tesis etmemekte ve kendilerinden talep edilen işlemi gerçekleştirmemekte ve bu kapsamda isimsiz veya hayali isimlere hesap açamamaktadırlar.
Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe duyulması nedeniyle yapılması gereken kimlik tespit ve teyidinin yapılamadığı durumlarda iş ilişkisi sona erdirilmektedir.

Riskli Ülkelerle İlişkiler

Yönetmelik’in 25. Maddesi uyarınca finansal kuruluşlar ile finansal olmayan belirli iş ve meslekler; riskli ülkelerde yerleşik gerçek ve tüzel kişiler, tüzel kişiliği olmayan teşekküller ve bu ülkelerin vatandaşları ile girecekleri iş ilişkilerine ve işlemlere özel dikkat göstermek, görünürde makul hukuki ve ekonomik amacı bulunmayan işlemlerin amacı ve mahiyeti hakkında mümkün olduğu ölçüde bilgi toplamak ve bunları kayda geçirmek zorundadırlar.
Riskli ülkeler hakkında Türkiye’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlarca kabul edilenler de dâhil olmak üzere alınması gereken tedbirleri belirlemeye Bakanlık

Sıkılaştırılmış Tedbirler

Yönetmelik’in 26/A maddesi uyarınca finansal kuruluşlar ile finansal olmayan belirli iş ve meslekler; 18., 20. ve 25. Maddeler kapsamındaki işlemler ile risk temelli yaklaşım çerçevesinde tespit edecekleri yüksek riskli durumlarda, tespit edilen riskle orantılı olarak aşağıda belirtilen tedbirlerin bir veya birden fazlasını ya da tamamını uygulamaktadırlar.

Müşteri hakkında ilave bilgi edinmek ve müşteri ile gerçek faydalanıcının kimlik bilgilerini daha sık güncellemek.
İş ilişkisinin mahiyeti hakkında ilave bilgi
İşleme konu malvarlığının ve müşteriye ait fonların kaynağı hakkında mümkün olduğu ölçüde bilgi edinmek.
İşlemin amacı hakkında bilgi edinmek.
İş ilişkisine girilmesini, mevcut iş ilişkisinin sürdürülmesini ya da işlemin gerçekleştirilmesini üst seviyedeki görevlinin onayına bağlamak.
Uygulanan kontrollerin sayı ve sıklığını artırmak ve ilave kontrol gerektiren işlem türlerini belirlemek suretiyle iş ilişkisini sıkı gözetim altında tutmak.
Sürekli iş ilişkisi tesisinde ilk finansal hareketin, müşterinin tanınmasına ilişkin esasların uygulandığı bir başka finansal kuruluştan yapılmasını zorunlu tutmak.

V-) ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİNE İLİŞKİN ESASLAR

Yönetmelik’in 27. Maddesi uyarınca şüpheli işlem;

Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir.
Şüpheli işlemler yükümlüler tarafından tutar gözetilmeksizin Başkanlık’a bildirilmektedir.
Şüpheli işlem bildirimi; gerçek kişi yükümlünün bizzat kendisi, tüzel kişi yükümlünün kanuni temsilcileri, tüzel kişiliği bulunmayanların yöneticileri veya bunlar tarafından yetkili kılınanlar, uyum görevlisi atanan yükümlülerde ise bu görevliler tarafından yerine getirilmektedir.
Şüphe veya şüpheyi gerektiren makul bir sebebin olup olmadığı hususu gerektiğinde birden çok işlem bir arada ele alınarak değerlendirilmektedir.
Şüpheli işlemlerin devamlı bilgi verme kapsamında bildirilmiş olması şüpheli işlem bildirim yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır.
Başkanlık şüpheli işlem tipleri belirlemeye yetkilidir.

Şüpheli İşlem Bildirim Formunun Düzenlenmesi ve Bildirimde Süre

Yönetmelik’in 28. Maddesi uyarınca;

Yükümlüler şüpheli bir işlemle karşılaştıklarında işlem hakkında gerekiyorsa yetki ve imkânları ölçüsünde araştırma yaparak edinilen bilgi ve bulguları göz önüne alıp Şüpheli İşlem Bildirim Formu (Form) doldurmak suretiyle Başkanlık’a şüpheli işlem bildiriminde bulunmaktadırlar.
Şüpheli işlemler, işleme ilişkin şüphenin oluştuğu tarihten itibaren en geç 10 iş günü içinde Başkanlık’a bildirilmelidir.
Bildirimde bulunulan işlemle ilgili olarak daha sonra yeni bilgi ve bulgular elde edildiği takdirde, tekrar form doldurulmakta ve daha önce yapılan bildirime ek olduğu belirtilerek gecikmeksizin Başkanlık’a gönderilmektedir.
Başkanlıkça, bildirimlere yönelik rehberler çıkarılabilmekte ve bu rehberler elektronik ortamda yayımlanabilmekte olup, bildirimler bu rehberlere uygun şekilde yapılmalıdır.

Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Gizliliği ve Bildirimde Bulunanların Korunması

Yönetmelik’in 29. Maddesi uyarınca yükümlüler, Başkanlık’a şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna veya bulunulacağına dair, yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanlarına ve yargılama sırasında mahkemelere verilen bilgiler dışında işleme taraf olanlar dâhil olmak üzere hiç kimseye bilgi verememektedirler.
Bu yükümlülük şüpheli işlemi Başkanlık’a bildiren kişi, kurum ve kuruluşlar veya bu kimselerin işlemi fiilen yapan ve yöneten mensupları veya bunların kanuni temsilcileri ve vekillerinin yanı sıra şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğuna herhangi bir şekilde vakıf olan diğer personeli de kapsamaktadır.
Uyum görevlisi tayin edilen yükümlülerde, uyum görevlisine yapılan dâhili bildirimler de gizlilik kapsamında olup, püpheli işlem bildirimlerini elektronik ortamda gerçekleştiren uyum görevlileri; sisteme erişimi sağlayan her türlü ortamdaki kart, şifre ve sair bilgi ve araçları hiç kimseye verememektedirler.
Yükümlüler yurt dışındaki merkezlerine veya şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimlerine, müşterisi hakkında şüpheli işlem bildiriminde bulunduğuna dair hiçbir bilgi verememektedir.
Şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünü yerine getiren gerçek ve tüzel kişiler, bunların uyum görevlileri, yükümlülerin kanuni temsilcisi, yöneticisi ve çalışanları hiçbir şekilde hukukî ve cezaî bakımdan sorumlu tutulamamaktadırlar.

VI- MUHAFAZA VE İBRAZ YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Yönetmelik 46. Maddesi uyarunca yükümlüler, her türlü ortamdaki;

Yükümlülüklerine ve işlemlerine ilişkin belgeleri düzenleme tarihinden,
Defter ve kayıtları son kayıt tarihinden,
Kimlik tespitine ilişkin belge ve kayıtları son işlem tarihinden

itibaren 8 yıl süre ile muhafaza etmek ve istenmesi halinde yetkililere ibraz etmek zorundadırlar.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi ilgili metne buradan ulaşabilirsiniz.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi ile ilgili daha fazla bilgi almak için info@berkerberker.com adresinden bize ulaşabilirsiniz.