Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik

08/07/2021 tarihli 31535 sayılı Resmî Gazete’de Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik (“Değişiklik”) Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanarak 08/07/2021 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik hükümleri; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı (“Başkan”) tarafından yürütülecektir.

I-) Amaç ve Kapsam

Yönetmelik’in 1. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca; sorunlu alacakların çözümlenmesi Yönetmelik kapsamına dahil edilmiştir.

II-) Tanımlar

Yönetmelik’in 3. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;

• Sorunlu Alacaklar; 22/06/2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yeniden yapılandırılmış alacak ve donuk alacak olarak kabul edilen alacakları

ifade edecektir.

III-) Aynı Risk Grubuna Dahil Edilecek Gerçek ve Tüzel Kişiler

Yönetmelik’in 4. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca,

5411 sayılı Bankacılık Kanunun (“Kanun”) 49. Maddesinin 1. Fıkrası uygulamasında bir gerçek kişi ile eşi ve çocuklarının genel müdür veya yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptıkları ortaklıkların ilgili gerçek kişinin risk grubuna dâhil edilip edilmeyeceğinin tespitinde ve Kanun’un 49. Maddesinin 2. Fıkrasının uygulamasında bankada yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı veya başka unvanlarla istihdam edilseler dahi yetki ve görevleri itibarıyla bunlara denk veya daha üst konumlarda görev yapanlar ile bunların eş ve çocuklarının genel müdür veya yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptıkları ortaklıkların bankanın risk grubuna dahil edilip edilmeyeceğinin tespitinde

a) Bu kişilerin görev aldıkları ortaklıklarda imtiyazlı hisseye sahip olmaları,

b) Bu kişilerin görev aldıkları ortaklıklar arasında kontrol ilişkisinin bulunması veya birinin ödeme güçlüğüne düşmesinin diğer bir veya birkaçının ödeme güçlüğüne düşmesi sonucunu doğuracak boyutta kefalet, garanti veya benzeri ilişkinin varlığı,

c) Görev alınan ortaklıklarda kontrolü elinde bulunduran gerçek kişi ortaklar ile üçüncü dereceye kadar kan veya ikinci dereceye kadar sıhri hısım derecesinde akrabalık ilişkisi bulunması,

ç) Bu kişilere, vasıf ve tecrübeleriyle mütenasip özlük hakları üzerinde bir hakkın tanınması,

hususları dikkate alınacaktır.

Bu hususların birinin ya da birkaçının varlığı halinde yönetim kurulu üyesi veya genel müdür olarak görev yapılan ortaklıklar, Kanun uyarınca; ilgili gerçek kişinin risk grubuna ve aynı zamanda bankanın dahil olduğu risk grubuna dahil edilecektir.

IV-) Bankalarca Alınması Zorunlu Olan İlave Belgeler

Yönetmelik’in 11/A maddesinde yapılan değişiklik uyarınca,

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdindeki en güncel bilgilere göre, bankacılık sektöründeki toplam riski talep edilen kredi dahil Kurul tarafından belirlenecek tutarın üzerinde olan, ayrıca merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve bunlara bağlı kuruluşlar, mahalli idareler ile bankalar ve finansal kuruluşlar dışında kalan ve kredileri Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca canlı alacak olarak izlenen müşterilerinden, kredi tahsis aşamasında;

a) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunanlardan konsolide, konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunmayanlardan konsolide olmayan, aynı standartlara uygun olarak hazırlanıp Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel finansal tablolarının ve bağımsız denetim raporlarının,

b) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarında tanımlandığı şekilde başka bir işletmenin bağlı ortaklığı olanlardan, söz konusu standartlardaki tanımlamalara uyan ana ortaklıklarının Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel konsolide finansal tablolarının ve bağımsız denetim raporlarının,

c) Başka işletmelerin tek başına kontrolünde olmayan ancak müşterek kontrol edilen bir işletme olanlardan, müşterek kontrol eden işletmelerin her birinin Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde hazırlanmış ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş en güncel haliyle varsa konsolide, yoksa konsolide olmayan finansal tablolarının ve bağımsız denetim raporlarının,

ç) Yukarıda (a) ila (c) maddelerinde belirtilen finansal tablolarda yer verilen bilgilerden hareketle hazırlanacak ve bağımsız denetim kuruluşunun güvence raporunu içeren analiz tablosunun,

d) Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 03/01/2014 tarihli ve 28871 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1)’ne tabi anonim ortaklıklardan, anılan Tebliğ’de yer verilen kurumsal yönetim ilkelerine uyum raporunun,

bankalarca alınması zorunlu olacaktır.

• Bu madde hükümleri uyarınca bankalarca alınması zorunlu tutulan finansal tablolar, yurt dışında yerleşik kredi müşterileri bakımından, tabi oldukları yabancı mevzuat uyarınca düzenleyecekleri uluslararası standartlara uygun dipnotlarını da içeren bilanço ile kâr ve zarar cetvelleri ile bunlara ek finansal tabloları ifade edecektir.

• Yurt dışında yerleşik kredi müşterileri açısından Kurumsal Yönetim Tebliği’nde yer verilen kurumsal yönetim ilkelerine uyum raporu aranmayacaktır.

• Yukarıda sayılan finansal tabloların, analiz tablosunun ve kurumsal yönetim ilkeleri uyum raporunun, kredi ilişkisinin devam ettiği sürece her yıl hesap dönemini izleyen 6 ay içinde alınmasına devam edilecektir.

• Kredi tahsis aşamasına ilk defa giren müşterilere; finansal tablolara, bağımsız denetim raporlarına ve analiz tablosuna ilişkin bağımsız denetim sürecinin başlatıldığının belgelenmesi kaydıyla kredi tahsisi yapılabilecektir.

V-) Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler

Yönetmelik’in 16. Maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde yapılan değişiklik uyarınca;

28/03/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un geçici 20. Maddesi çerçevesinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından verilen destek kapsamında sağlanan kefaletler karşılığı kullandırılan krediler ile anılan Kanun uyarınca verilen Hazine geri ödeme garantisini haiz nakdi kredilerin teminine yönelik kamu iktisadi teşebbüslerine kullandırılan gayrinakdi krediler kredi sınırlamasına tabi tutulmayacaktır.

VI-) Sorunlu Alacakların Çözümlenmesi

Yönetmelik’in 18. Maddesinden sonra gelmek üzere eklenen yeni 5. Bölüm uyarınca,

• Sorunlu alacakların çözümlenmesi, bankaların sorunlu alacaklarının yönetim ve azaltım faaliyetlerini kapsayacaktır.
• Brüt donuk alacak tutarının sektörün toplam brüt donuk alacak tutarına oranı ‰5 veya üzerinde olan bankalarca, sorunlu alacakların yönetimi ve makul bir süre içinde azaltılması amacıyla sorunlu alacak stratejisi ve çözümleme birimleri oluşturulacaktır. Söz konusu oranın hesaplanmasında bir önceki yıl sonu verisi kullanılacaktır.
• Brüt donuk alacak tutarının sektörün toplam brüt donuk alacak tutarına oranı ‰ 5’in altında olsa dahi; belirli bir coğrafi bölgede, belirli bir sektöre ya da ilişkili müşterilere kullandırılan kredilerden oluşan bir portföyün bankaların donuk alacakları içinde önemli bir payının olması durumunda, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu bu bankalardan sorunlu alacak stratejisi oluşturmasını ve çözümleme birimlerinin kurulmasını isteyebilecektir.
• Yapılacak denetimler ve değerlendirmeler neticesinde bankaların sorunlu alacaklarında ya da alacaklardan dolayı edinilen varlıklarında yüksek ya da artan düzeyde artış, hızlı kredi büyümesi veya düşük karşılık ayırma oranları gibi kredi riskinde artışa işaret eden durumların tespit edilmesi halinde, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu bu bankalardan da sorunlu alacak stratejisi oluşturmasını ve çözümleme birimleri kurulmasını isteyebilecektir.
• Yönetim kurulu; sorunlu alacakların çözümlenmesine ilişkin politikaları oluşturmak, bunların uygulanmasını ve izlenmesini sağlamak ve gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacaktır.
• Sorunlu alacakların çözümlenmesi kapsamına giren bankalarca hazırlanacak sorunlu alacak stratejisinin 3 yıllık bir zaman dilimini öngörmesi ve asgari olarak, sorunlu alacakların çözümlenmesine ve alacaklardan dolayı edinilen varlıkların yönetilmesine ilişkin takvime bağlı niceliksel hedefleri içermesi ve buna yönelik bir operasyonel plan ile desteklenmesi gerekecektir.
• Bankalarca sorunlu alacak stratejisinde yer alan hedeflere ulaşmaya yönelik her yıl bir öz değerlendirme yapılarak, sonuçları yönetim kuruluna bildirilecektir.
• Bankaların sorunlu alacak stratejileri ile operasyonel planları yönetim kurullarınca onaylanarak, her yıl Eylül ayının sonuna kadar Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna gönderilecektir.
• Bankalarca ayrıca, sorunlu alacak stratejileri ve operasyonel planlar kapsamındaki gerçekleşmeler, hedefler ve tespit edilen sapmalar ile bunlar için uygulanacak iyileştirici aksiyonlar da sorunlu alacak stratejileri ve operasyonel planlar ile birlikte her yıl Eylül ayının sonuna kadar Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna gönderilecektir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ihtiyaç duyulması halinde, gönderim tarihlerini değiştirebilecektir.

VII-) Katılım Bankalarının Fon Kullandırma Yöntemleri

Yönetmelik’in 19. Maddesinin 1. Fıkrasında yapılan değişiklik uyarınca;

• Satım yöntemleri, finansman sağlama amacıyla müşterinin ihtiyaç duyduğu her türlü maddi ve gayri maddi mallar ile hakların, bedeli satıcıya ödenerek tedarik edilmesi işlemini ifade edecektir.

• Satım yöntemleri; kâr beyanı ile satım (“Murabaha“), kârsız satım (“Tevliye”), pazarlık usulüyle satım (“Müsaveme”), peşin ödemeli satım (“Selem”), açık hesaplı satım (“İsticrar”), kâr beyanı ile emtia satımı (“Teverruk”) ve eser sözleşmesi (“İstisna”) türlerinden oluşacaktır.

• Bunun ile birlikte kiralama yöntemleri; finansman sağlama amacıyla, tüketilmeden kullanılabilen bir varlığın menfaatinin devri veya bir hizmetin sunulması işlemini ifade edecek olup, kiralama yöntemleri; adi kiralama, finansal kiralama, faaliyet kiralaması, ürün kiralaması, işgücü kiralaması ve hizmet kiralaması türlerinden oluşacaktır.

• Satım yöntemlerine dayalı işlemlerde satıcı tarafından müşteri adına düzenlenen belgeler sebebiyle yapılacak ödemelerin finansman sağlayan banka vasıtasıyla yapılması, bankanın kayıtlarında gösterilmesi ve alım satıma ilişkin belgenin bir suretinin bankada muhafazası zorunlu olup, usul ve esasları Kurul tarafından belirlenen hallerde bedelin satıcıya ödenmesi şartı aranmayacaktır.

VIII-) Eklenen Geçici Hükümler

• Bankalarca ilk kez hazırlanacak sorunlu alacak stratejileri ile operasyonel planlar, 31/12/2021 tarihine kadar Kurum’a gönderilecek olup; Kurum, ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi 6 aya kadar uzatmaya yetkili olacaktır.
• Bankalar, yukarıda açıklanan çözümleme birimlerini, 31/12/2021 tarihine kadar oluşturur. Kurum, ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi 6 aya kadar uzatmaya yetkili olacaktır.
• Bankalarca kredi müşterilerinden alınması zorunlu belgeleri toplama yükümlülüğü 01/01/2022 tarihi itibarıyla başlayacaktır.

 

Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik ile ilgili metne buradan ulaşabilirsiniz.

Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik ile ilgili daha fazla bilgi almak için info@berkerberker.com adresinden bize ulaşabilirsiniz.