Anayasa Mahkemesi’nin Arabuluculuk Kanunu Hakkında Kısmi İptal Kararı

6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk yoluyla çözümlenmesindeki uygulanacak usul ve esasları düzenlemektedir.

6325 Sayılı Kanun’unun 18/A maddesinin 11. fıkrası Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı öncesi madde metni uyarınca; Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmez. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.

Geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk arabuluculuk toplantısına katılmayan tarafın haklılık durumu gözetilmeksizin yargılama giderlerine katlanması ve lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi aşırı bir külfettir. Kanun’un 18/A maddesinin nihai düzenlenme amacı değerlendirildiğinde, tarafların caydırıcılık etkisiyle arabuluculuk faaliyetine katılımını arttırmak, usul ekonomisi kapsamında yerel mahkemelerinin iş yükünü hafifletmek, yargılama sürecinin uzamasını engellemek ve hukuki dinlenilme hakkına erişimi kolaylaştırmak, olduğu görülebilmektedir. Ancak temel hak ve özgürlüklere getirilen sınırlamalar Anayasa’ya uygun olarak yalnızca kanunla ve ölçülü şekilde yapılabilmektedir. Yargılama sonucunda tamamen haklı çıkan tarafın, sırf arabuluculuk ilk toplantısına katılım sağlamaması sebebiyle lehine hükmedilecek olan vekalet ücretine hak kazanamaması ve yargılama giderlerine maruz bırakılması ölçülülük prensibine uygun düşmemektedir. Anayasa Mahkemesi ilgili hükmü, mülkiyet hakkı ve mahkemeye erişim hakkı arasındaki adil dengeyi kişiler aleyhine bozduğu, orantısız bir sınırlama olduğu gerekçesiyle Anayasa’nın 13. Maddesi kapsamında Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiştir.

Anayasa ile güvence altına alınmış olan mülkiyet hakkının kapsamına, ekonomik değer ifade eden ve parayla değerlendirilebilen her türlü malvarlığı hakkı da girmektedir. Anayasa Mahkemesi, karara konu olan Kanunu’nun 18/A Maddesinin (11) Numaralı fıkrasında belirtilen, arabuluculuk ilk toplantısına mazeretsiz katılmayan taraf lehine hükmedilmeyecek vekalet ücretini, Anayasa’nın 35. Maddesi uyarınca mülk niteliğine haiz olduğu gerekçesiyle Anayasa’ya aykırı bulmuştur.

Anayasa Mahkemesi’nin Arabulucuk Kanunu Hakkında Kısmi İptal Kararı metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Anayasa Mahkemesi kararı hakkında detaylı bilgi almak isterseniz info@berkerberker.com adresinden bize ulaşabilirsiniz.